Қазақстанның дамуындағы диаспораның рөлі мен маңызы

Аңдатпа

Иммигранттар қауымдастығының қарқынды өсуі және олардың институттануы адамдарды адамзат дамуының сценарийлерінің бірі ретінде «әлемнің диаспоризациясы» туралы айтуға мәжбүр етті. Қалай болғанда да, бұл процесс тереңдеп, барған сайын жаңа формаларға ие болуда, ал диаспоралардың рөлі мен олардың қоғамға ықпалы күшейе түсуде. Ғылыми қоғамдастықта өрбіген пікірталас осы өзгеретін құбылысты зерттеуде қанша сұрақтар қалатынын және оны түсінудегі зерттеушілер арасындағы айырмашылықтардың қаншалықты үлкен екенін көрсетеді.

Бүгінде біз әлемде көші-қон процестерінің ұлғаюын байқап отырмыз, бұл процесс иммигрант этникалық қауымдастықтардың тығыз өзара іс-қимылымен қатар жүреді. Бұл жағдай табиғи, өйткені көшіп келген иммигранттар біртұтас болуға ұмтылады, алғашқы жылдары олардың алдында әдетте өмір сүру үшін ғана емес, сонымен бірге өздерінің әдет-ғұрыптарын, дәстүрлерін, тілін сақтау үшін бірігу міндеті тұр. Жоғарыда аталған процесс оларды бұрыннан бар диаспораларға қосылуға немесе жаңа диаспоралар құруға мәжбүр етеді. Жыл сайын әлемде диаспоралар саны үздіксіз артып келеді.

Диаспоралардың мемлекеттерге айтарлықтай әсер ететіндігі даусыз. Олар елдің демографиялық құрылымына, этникалық және конфессиялық құрамына әсер етеді. Диаспоралар өздерінің дәстүрлерін, әдет-ғұрыптарын, әдет-ғұрыптарын сақтап қана қоймай, көбінесе қоғамға жат құндылықтарды жүктейді.

Мақалада авторлар диаспораның рөлі мен маңыздылығын зерттейтін халықаралық тәжірибені ғана емес, оның Қазақстанның диаспоралық саясатының дамуына әсерін де талдайды. Мәселен, елімізде Қазақстан Республикасының 2020-2030 жылдарға арналған сыртқы саясатының тұжырымдамасы қабылданды, онда шетелде қазақ диаспорасы мен қазақ тілін қолдау жөніндегі мақсаттар мен міндеттер айқындалды, көші-қон процестерін реттеу мәселелері жөніндегі заңға қол қойылды.