6-36 Aylık Çocuklarda Anlam Bilgisinin Gelişimi

Abstract

Anlam bilgisi, kişide erken çocukluk döneminde gelişen, sözcükleri, cümleleri
anlamak ve kendi bilgileriyle ilişki kurarak karşıdaki kişiye isteklerini anlatmak için ihtiyaç
duyduğu bilgidir. Nesneler ve semboller arasında nasıl bir ilişki kurulduğunu ifade eder. Çocukta
anlam bilgisinin gelişiminde çocuğun deneyimleri önemli etkiye sahiptir. Çocuğun zihninde
sözcüğün yer edinmesi için göndergeyle ilgili bir deneyiminin olması, gözlemlemesi, algılaması,
kullanması ve yaşaması gereklidir. Çocuklar bu nedenle ilk önce aile üyelerinin ve çevrelerinde
bulunan eşyaların adını öğrenir. Yaşamsal deneyimleri arttıkça zihnindeki kavramlar olgunlaşır
ve olayların oluş şekli, insanların bu olaylarla bağlantıları, neyi, nasıl kullanacağı konusundaki
deneyimleri çocuğun bilgi deposunun içeriğini oluşturur. Çocuğun belleğindeki bu bilgiler,
nesnelerin eylemle olan ilişkilerini yansıtan sınıflandırmalardır; bu nedenle çocukta anlam
gelişimi çocuğun sınıflandırma kavramını edinmesiyle başlar, önce alıcı dilde sonra ifade edici
dilde görülür.
Türk çocuklarında anlam bilgisinin edinilmesi üzerine yapılan çalışmalar dünya genelinde
yapılan çalışmalara göre yeni sayılır. Türk çocuklarının dil edinimini inceleyen çalışmaların 1980’li
yıllarda başladığı görülmüştür. Türk çocuklarında anlam bilgisinin edinilmesi üzerine yapılan
çalışmalardan yola çıkılarak bu bölümde 6-36 ayları arasında kayıtları alınan çocuklardan elde
edilen veriler üzerinde çocuk dilinde anlam bilgisinin gelişimi gözlemlenmiş, sözcüklerin ifade
ettiği anlamlar, çocukların yaptığı anlam daralması, anlam genişlemesi, anlam kayması gibi anlam
yanılsamaları, sözcüklerin alt-üst anlamlarının ve parça-bütün ilişkisinin edinimi incelenmiştir.