Alı Şır Nevaı’nın “Hazayınü’l-ma’anı” dıvanı şırlerının umumı alfabettık dızımlı el yazmaları hususunda

Аннотация

Ali Şir Nevai’nin ‘Hazainül-Maani’sinin içeriği, önsözünde yazıldığı üzere, ‘Bedayiül-Bidaye’ ve ‘Nevadirün-Nihaye’ divanları ve şiirlerden oluşmaktadır. 1501 yılında Ali Şir Nevai vefat ettikten sonra onun anısına şairin lirik mirası bütün bir kompozisyon halinde bir kitaba toplama amacı söz konusu olmuştur. ‘Hazainül-Maani’ divanlarındaki şiirlerin umumi alfabetik dizimli el yazması minyatürlü bir şekilde kitabet edilmiştir. Şairin lirik mirasının bundan sonraki bilimsel yayınlarını hazırlamada yararlanmasında fayda vardır. Hazainül-Maani’nin de Ali Şir Nevai şiirlerini bütün bir kompozisyon halinde, gelecek kuşaklara ileten ender kaynaklardan biri olduğu açıktır. Bu çalışmada araştırmalarımızın sonucunda el yazma bulunan Vindzor Saray kütüphanesinin (Windsor Castle) sitesinden adı geçen divanın kapağı ve minyatür yapılmış olan 22 sayfasının dijital nüshasına ulaştık. Bu makale için kullanılan el yazmalarından biri ‘Hazainül-Maani’ şiirlerinin tam bir alfabe sisteminde istinsah edilmiş en eski nüsha olduğu tahmin edilmektedir. Eserin tanıtım bilgileri yer alan Britanya Royal Koleksiyonu (British Royal Collection) kataloğu elde edilmiştir. El yazmada 12 minyatür çizilmiş olup bunlardan dördü ciddi bir şekilde zarar görmüştür. 16. yüzyılda el yazmaya işlenmiş olan minyatürler 1605’te Hindistan’da (Mughal court) tekrar boyanmıştır. ‘Hazainül-Maani’ şiirlerinin tam bir alfabe sisteminde istinsah edilmiş 16.yüzyılına ait yine bir nüshası da Özbekistan Bilimler Akademisi Ebu Reyhan Biruni adındaki Şarkşınaslık Enstitüsü kolleksiyonunda (H.S. 7580) korunmaktadır. Bu yazmanın önemli yönlerinden biri de yazarın şiirlerinin anlam gruplarına göre istinsah edilmiş olmasıdır. Bu durum şairin gazellerinde dile getirilen aşk konusunun hem ilahi hem de insani aşk anlamında anlaşılabileceği anlamına gelmektedir.