Қазақстанда тарихи жадының қалыптасуының негізгі кезеңдері

Аңдатпа

Мақалада саяси, әлеуметтік және мәдени жағдайлардың өзгеруін көрсететін Қазақстандағы тарихи жадының қалыптасуының негізгі кезеңдері қарастырылады. Олардың талдауы ұлттық сананы қалыптастырудың маңызды құралы болып қала отырып, Қазақстандағы тарихи жадының саяси және мәдени өзгерістерге бейімделуін айғақтайды. Сонымен қатар, мәселе тарихи жады ұлттық құрылыстың құралы бола алады, бірақ сонымен бірге қақтығыстар мен шиеленістерді тудырады, әсіресе тарихи оқиғалардың сәйкес келмеуіне байланысты.  

«Топырақ қағидатына» негізделген дәстүрлі еуропалық тарих ғылымы қолданатын тәсіл көшпелі халықтардың, атап айтқанда қазақтардың тарихын зерттеу үшін қолайсыз. Сондай-ақ, «Қазақтар» өзіндік атауының жақында пайда болуымен шартталған Қазақстанның қазіргі аумағы шеңберіндегі талдауды шектеу қазақ халқының тарихы мен тарихи тамырларын елемеуге алып келеді.

Осыған байланысты қазақ көшпелі өркениетін «қан қағидаты» негізінде, яғни ұрпақтар, ұрпақтар мен дәстүрлер сабақтастығына сүйене отырып зерделеудің орындылығы негізделді. Бұл қазақ ұлтының қалыптасуына дейінгі қазақ руларының тарихын зерттеуді көздейді

Сондай-ақ, Қазақстанның Ресей империясының, содан кейін Кеңестік Ресейдің құрамында болу кезеңін теріс коннотациясы бар «отаршылдық» деп анықтаудан құтылу ұсынылады, бұл осы ұзақ тарихи кезеңнің барлығын қабылдауда көрінбеуі мүмкін емес. Ол үшін идеологиялық бейімділіктен бас тарту және тарихи тәжірибе мен қазіргі дипломатиялық шындықтар арасындағы байланысты түсінуге тырысу қажет.

Қазіргі Қазақстанның стратегиялық дамуының маңызды құрамдас бөлігі ұлттық бірегейлікті қалыптастыру, қоғамның тарихи жадында ұдайы молайту арқылы мәдени мұраны сақтау болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстанның ұлттық тарихының жаңа моделін әзірлеудің маңызды аспектісі оның халықаралық сипаты болды.

Нәтижесінде эмпирикалық және теориялық-әдістемелік базаны жаңарту арқылы жаңа тарихи дүниетанымды қалыптастыру қажеттілігі туралы қорытынды жасалды. Ғылыми-техникалық прогресс тарихи жадыны виртуалдандыру процесін анықтайтын өткеннің жаңа байланыс құралдарын тудыратынын ескеру қажет.