Батыс ғалымдары еңбектеріндегі су мәселесін зерттеудің теориялық аспектілері

Аңдатпа

Мақалада авторлар “превентивті дипломатия” ұғымының эволюциясын
қарастырады. Терминнің шығу тарихы, сондай-ақ оның тұжырымдамалық негіздері мен аймақтық
және халықаралық қатынастардағы су факторы мәселелерін шешудегі маңызы қарастырылады.
Зерттеу барысында авторлар су дипломатиясы термині су мәселелеріне, жағалаудағы елдер
арасындағы келіспеушіліктерді бейбіт жолмен шешуге қатысты екіжақты немесе көпжақты
келіссөздерді білдіреді деген қорытындыға келді. Әрине, бүкіл әлемде болып жатқан жаһандану
процессі өз үлесін қосты және суға қатысты мәселелерді шешуді қиындатты, осылайша су
дипломатиясы ұғымының кеңеюіне әсер етті. Себебі бұл процесте үшінші елдер мен халықаралық
ұйымдар сияқты жаңа акторлар пайда болды. Су дипломатиясы барлық мүдделі қатысушылар
мемлекеттік, аймақтық, халықаралық су мәселелерін шешу үшін ынтымақтасатын процестерді
сипаттайды. Дегенмен, су дипломатиясының жалпы анықтамасы жоқ және су дипломатиясының
нақты әрекеттері әдетте бірнеше бағыттар мен ауқымдарда ерекшеленеді. Академиялық және саяси
құжаттарға шолу негізінде б. Бутрос-Гали, Йохан Галтунга, Т.Наффа су дипломатиясын анықтауда
түсініктер мен жалпы модельдердің әртүрлілігін талдайды.