Қазіргі әлемдегі парламенттік оппозиция институтының қызмет ету ерекшеліктері


Қаралымдар: 70 / PDF жүктеулері: 0 / PDF жүктеулері: 40

Авторлар

  • Т.М. Дузбаев

Аңдатпа

Автор бұл ғылыми мақаласында дамыған және дамушы елдердің парламенттеріндегі оппозиция өкілдерінің ерекшеліктерін зерттеуге тырысқан. Парламенттегі оппозиция мемлекеттегі демократияның дамуына үлес қосады. Өкінішке орай, ЕО-ның дамыған елдерінде де оппозицияның штат
парламентіндегі өкілдігі төмен болып қалып отыр. Парламенттік демократияда үкімет басшысын депутаттар сайлайды, бір партияның депутаттары немесе мақсаты бір депутаттар жиі депутаттық топ құрады. Бұл фракциялар коалициялық фракциялар немесе қысқаша коалиция деп аталады.
Парламентте коалициядан бөлек оппозиция да бар. «Оппозиция» сөзі «қарсы» дегенді білдіреді. Оппозиция көбінесе басқарушы коалиция мен үкіметпен келіспейді. Сондықтан ол үкіметтің жақсы жұмыс істеп жатқанын жиі қадағалап отырады. Оппозицияның міндеті – биліктің жұмысын бақылау.
Оппозиция басқа да жақсы шешімдері бар екенін көрсете алады. Демократияның дамуы үшін күшті
оппозицияның маңызы зор.
Оппозиция өз пікірін парламентте білдіреді. Парламенттен тыс оппозиция да болуы мүмкін. Бұл
мақала дамыған елдердегі парламенттік оппозицияға деген скептицизмнің тенденциясын көрсетеді.
Парламенттік демократия парламенттік оппозицияның жұмыс істеуіне сүйенеді, өйткені оппозицияның субъектілері өздерінің бақылау міндеттерін қоғам алдында орындайды.
Парламенттегі оппозиция азшылық сияқты әрекет ете алады, алдын ала белгіленген сипаттамаларға
сәйкес әрекет ете алады, үкіметті бақылай алады және заң шығаруға ықпал ете алады. Басқа көзқарас, керісінше, шешім қабылдау процесінде оппозицияның белсенді рөлі мен билеуші көпшілікпен ынтымақтастық идеясын жоққа шығарады. Оның бірден-бір қызметі – өзін балама болашақ үкімет ретінде
көрсету. Бұл құрылым оппозицияның билікті ашық сынап, сайлаушыларға билікке лайық баламаны
бірден көрсетуге мүмкіндік береді. Оппозиция шешім қабылдау процесіне қатыспайтын, әдетте оппозицияға тым дос болып саналмайтын жүйе, оппозицияның құқықтарына келгенде, партияның бөлшектенуі кезінде ерекше күшті және сенімді болып табылады.

Жүктеулер

Қосымша файлдар

Жарияланды

10.03.2023

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Дузбаев, Т. (2023). Қазіргі әлемдегі парламенттік оппозиция институтының қызмет ету ерекшеліктері. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің хабаршысы. Саяси ғылымдар. Аймақтану. Шығыстану. Түркітану сериясы, 142(1), 43–53. Retrieved from https://bulpolit.enu.kz/index.php/main/article/view/101