«Бабырнамадағы» материалдық емес мәдени мұраның тілдік көрінісі: субьект, обьект, адресат

Аңдатпа

Ұлы Жібек тарамдарының тарихи аренасында материалдық емес мәдени мұрасы маңызға ие. Ол өмірдің әртүрлі салаларын қамтиды және дәстүрлерде, әдет-ғұрыптарда, тілде, музыкада, биде, қолөнерде, рәсімдерде, аңыздарда және тарихи оқиғаларда көрініс табады. «Бабырнама» жазба мұрасында автор ұзақ ғасырлар бойы қалыптасқан түркілік бірегейлік пен Орталық Азиядан бастау алып, Ауғанстан, Үндістан жерлеріне байланысты туындаған еларалық ерекшеліктерді, атап айтқанда, географиялық, биологиялық, медициналық, әдеби, тарихи-саяси, мәдени және т.б. қатынастарды қамтиды. «Бабырнама» арқылы Бабырдың жеке тәжірибесі мен бақылаулары, оның философиялық ойлары мен әртүрлі мәдени және әлеуметтік-саяси құбылыстарды бағалауы беріледі. Осылайша, Бабыр жазбаларынжа тарихи оқиғаларды дәйектеп қана қоймайды, сонымен қатар сол дәуірдің мәдени контекстін түсінудің маңызды көзі ретінде маңызды рөлді атқарады. Берілген мақала «Бабырнамада» жазба мұрасында кездесетін материалдық емес мәдени мұраның тілдік көрінісін сипаттап, атап айтқанда семантикалық синтаксистегі пропозицияның элементтері – субьект, обьект, адресаттың Бабыр сөйлемдеріндегі қолданысы қарастырылады. Сол дәуірдегі материалдық емес мәдени мұралар жайындағы естелік жазбалардағы сөйлемдердің синтаксистік құрылымы бойынша мәтін ішіндегі актанттың жеткізілуі  дәйектеледі. Зерттеуге алынған мысалдар негізінде мәтін мазмұны, Бабыр дәуіріндегі материалдық емес мәдени мұра түрлерінің қазіргі қазақ қоғамындағы қолданыс сипаты анықталады. Жазба мұрадағы сөйлемдердің синтаксистік құрылымы бойынша актант элементтерінің көрінісі автор ұсынған оқиғалар мен сипаттау мәтіндерінен танылады.