Жылқының түркі халықтарының әлеуметтік-мәдени және саяси өміріндегі рөлі
Қаралымдар: 73 / PDF жүктеулері: 38
Кілт сөздер:
атты көшпенділер, көшпелі халық, Отукан, Қытай, түріктер, Шыңғысхан, ғұндар.Аңдатпа
Түрік әлемінің ортақ тарихы мен өркениетінің пайда болуы мен дамуы, оның адамзат тарихындағы орны атқа мінген көшпелілер мәдениетімен тікелей байланысты. Бұл мәдениеттің әлеуметтік, экономикалық және саяси өлшемдері, яғни Өтүкен орталықты түркі мемлекеттері адамзат тарихында ерекше алаңдаушылық тудырады.
Еуразиялық орталықтандыру пайда болып, дамып бұл мәдениет үш негізгі элементке негізделген.
Оның екеуі, атап айтқанда, жылқы және жылқы шаруашылығы мәдениеті, қой және қой шаруашылығы
мәдениеті жан-жақты қарастырылады. Сонымен қатар түркі халықтары темір металын ерте кезде тауып,
ферроқорытпаларды қоғамдық өмірге енгізген. Адамзат тарихында әлеуметтік-мәдени өмірдің негізі болып саналатын көшпелілер мәдениетінің
атқа мінген көшпелілер мәдениетінен айырмашылығы бар екені деректер мен құжаттар арқылы дәлелденді. Сонымен қатар, кейбір академиялардың бұл екі мәдениетті бір шеңберде қарастыруы дұрыс емес
екендігі баса айтылды.
Атты көшпелілер мәдениеті негізінде жүзеге асырылған көші-қонның саяси нәтижелері түрік, еуропалық және дүниежүзілік тарихта үлкен мәнге ие болды. Біздің заманымызға дейінгі кезеңнен басталып
XV ғасырға дейін түркі халықтары Еуразия географиясында қатарынан әлемдік деңгейдегі мемлекеттерді таба алды. Бұлардың ішінде ғұндар, көктүрік және түрік-моңғол кезеңдері бар. Біздің пайымдауымызша, атты көшпелілер мәдениеті түркі халықтарының ортақ тарихы мен өркениетінің діңгегі болып
табылады. Мәдениеттің бұл ортақ элементтері мораль және олардың нәтижелері тұрғысынан маңызды.
Атты көшпелілер мәдениеті түркі әлемінің ортақ тарихы мен өркениеті негізінде жүргізілетін зерттеулердің ортақ негізін құрайды. Бұл зерттеу осы идеяның нәтижесі.
