Қазақстандағы исламның зайырлық моделінің қалыптастыру шеңберіндегі саясаттандыруы

Аңдатпа

Биліктің саяси саладағы транзиті жағдайында мемлекеттік және қоғамдық институттардың
өзара іс-қимылы мәселелері өзекті болып отыр. Соңғыларының арасында дін ерекше орын алады. Мақалада зайырлылықтың қазақстандық моделін қалыптастыру проблемасының саяси аспектісіне авторлық
көзқарас ұсынылған. Тарихи тұрғыдан алғанда, Қазақстан бір-біріне қарама-қарсы мазмұны мен формасы бойынша зайырлылықтың бірнеше моделін бастан өткерді. Бір модельден екіншісіне ауысу саяси
режимдердің өзгеруінің нәтижесі болды және қоғамның рухани өміріндегі ауыр сілкіністермен тікелей
байланысты болды. Бүгінгі таңда мемлекет тарапынан діни өмірді сыртқы реттеу сипаты саясат пен дін
арасындағы қатынастардың ерекше динамикалық желісін қалыптастырады, соңғысын саясаттандырады.
Ұлттық мүдделерге жауап беретін зайырлылық моделін қалыптастыру мемлекеттің дін саласындағы
саясатына және оны жүзеге асыру сапасына байланысты. Мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды талдау негізінде зайырлылықтың қалыптасып келе жатқан қазақстандық моделінің маңызды элементі
ретінде исламды саясаттандырудың орны мен рөлін көрсетуге әрекет жасалды. Исламның саясаттануын
анықтайтын себептер мен жағдайлар, сондай-ақ дамуы оның гиперполитизациясына және/немесе деполитизациясына әкелуі мүмкін факторлар анықталды.