Шанхай ынтымақтастық ұйымын дамытуға қатысты Ресей мен Қытайдың тұжырымдамаларын салыстырмалы талдау

Аңдатпа

Мақала Шанхай ынтымақтастық ұйымына (ШЫҰ) мүше елдер арасындағы қарым-қатынас аспектілеріне арналған. Оның аясында ірі мемлекеттер – Қытай мен Ресей – Орталық Азия елдерінің мүдделерінің ортақтығы мен айырмашылығына зерттеу жүргізілді. Олардың аймақтың қауіпсіздігі мен экономикалық дамуын қамтамасыз ету мәселелеріндегі стратегиялық ұстанымдары айқындалды. ШЫҰ қызметіндегі негізгі құрал мен бағыт барлық мүше елдердің мүдделерін ескере отырып, теңдік қағидатына негізделген көпжақты ынтымақтастық болып қала береді. Позициялардың алшақтығын ШЫҰ алаңында айтылған бастамалар дәлелдейді. Олар ұйымның дамуына әртүрлі көзқарасты жиі білдіреді. Екінші жағынан, мұндай жобаларды талқылауға және оларды бағдарламалық құжаттар ретінде қабылдауға мемлекеттердің қауіпсіздікті, тұрақтылықты және ұлттық экономикаларды дамыту саласындағы өңірлік ынтымақтастықты дамытуға мүдделі екенін көрсетеді. Сондықтан мақалада көпжақты ынтымақтастықты тереңдету үшін жаңа мүмкіндіктерді табуға ықпал ететін  ШЫҰ елдері арасындағы өзара іс-қимылдың негізгі проблемалары талқыланады.

ШЫҰ-ның ерекшелігіне де назар аудару керек, мұнда екі үлкен мемлекет – Қытай мен Ресей полярлық болмаса да, қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен нығайту мәселелеріне көзқарастары әртүрлі. Бұл бір жағынан осындай салада демократиялық ұстанымды жүзеге асыру. Екінші жағынан, болашақ көпполярлы – блоктарға бөлінбеген – әлем үшін пайдалы тәжірибе.